Can Çuval
TSP ve NSP gübresi nedir?

Kısaca TSP olarak adlandırılan Triple Süperfosfat gübresinin formülü Ca(H2PO4)2.H2O (%43-44 P2O5) şeklindedir. Bünyesindeki fosfor suda eridiği zaman yük değeri bakımından –1 değerindedir. TSP gübresindeki fosforun bir kısmı suda ve bir kısmı da amonyum sitratta çözünebilir. Her ikisi de bitkiler tarafından alınabilir formdadır.

Kısaca NSP olarak adlandırılan Normal Süperfosfat gübresinin formülü ise 3Ca(H2PO4)2.H2O+7CaSO4 (%18-19 P2O5) şeklindedir. NSP kısaltmasındaki (N) harfi diğer azotlu gübrelerde olduğu gibi “azotu” değil, “normal” sözcüğünü ifade etmektedir. NSP gübresinde azot bulunmamaktadır.

Nerelerde kullanılır?

TSP ve NSP gübreleri çay ve fındık gibi düşük pH değerli topraklarda yetiştirilen tüm bitkilerde ve kaliteli tütün yetiştiriciliği yapılan yerlerde taban gübresi olarak tercih edilir. Fosfor bakımından zayıf ya da orta seviyedeki topraklarda yetişen tüm bitkilerde kullanılabilir. İhtiyaçtan az verilmesi ya da toprak şartlarına bağlı olarak etkinliğinin az görülmesi durumunda bitkinin kılcal kök oluşumu zayıflar, bitki bodur kalır ve verim düşer. Özellikle kış aylarında yaşlı yapraklarda (ilk çıkan yapraklar) renk değişimleri meydana gelir. Bu renk değişimleri erguvan kırmızısı ve morarma şeklinde görülür. Bitkinin enerji metabolizmasında rol alan fosfor yetersizliğinde verimde azalma ve kalitede bozulma olur.

Kullanım şekli

Her iki gübrenin de yapısında kalsiyum (Ca) elementi bulunduğu için hafif asit ve asit pH değerlerine sahip topraklarda kullanılmaz.

TSP gübresi kuvvetli asit topraklarda kullanıldığı takdirde toprakta çok bulunan Fe ve Al ile birleşerek bitkiler tarafından alınamaz forma dönüşebilir. Bu gibi durumlarda gübre kullanımından 2-3 ay önce toprakta kireçleme yapılmalı ve toprak pH değeri 6,5 civarına getirilmelidir. TSP gübresinin kireçli topraklarda kullanılması durumunda etkisi azalır. 

NSP gübresinin kimyasal etkileri ve bitki bünyesindeki fonksiyonları TSP gübresine benzer. Ancak NSP gübresinin içindeki fosfor TSP’ye oranla yaklaşık 2,5 kat daha azdır. Bu nedenle 10 kg TSP gübresi, 25 kg NSP gübresine eşdeğerdir. Diğer bir fark ise TSP gübresinde jips (alçı) (CaSO4) bulunmazken NSP gübresinde olmasıdır. Bu özelliği nedeniyle NSP gübresi kireçli topraklarda kullanılmamalıdır.